Vào một tối thứ 2 của tháng 2 vừa rồi, Linda Roan đang nấu ăn, thì điện thoại di động của bà reo chuông. Cuộc gọi đến từ một số điện thoại mã vùng địa phương nên bà đã bắt máy. Ngay lập tức ở đầu dây bên kia: “Mẹ ơi, con ổn nhưng chuyện khủng khiếp vừa xảy ra,” một cô gái trẻ khóc lóc nói. “Con cần mẹ giúp.” Roan ngay lập tức nhận ra giọng nói: Nghe giống như cô con gái út trong ba người con đều đã trưởng thành của bà.

Sau đó, một người đàn ông lên tiếng. Anh ta gọi tên con gái của Roan và hỏi xem đây có phải là mẹ của cô ấy không. Người đàn ông nói rằng con gái bà đã chứng kiến vụ giao dịch ma túy của anh ta. Hắn kể, cô ấy đã hét lên khi nhìn thấy súng, làm những kẻ mua hàng hoảng loạn. Giờ thì anh ta bị mắc kẹt với một lượng lớn cocaine, và cô con gái 26 tuổi của Roan. Anh ta nói cô ấy đang ở trong xe van của anh ta.

“Tôi rơi vào trạng thái bình tĩnh,” Roan, 62 tuổi, hồi tưởng lại, dù bà vẫn vô cùng hoảng sợ. “Thật kỳ lạ.”

Khi người đàn ông nói rằng anh ta mất một khoản tiền lớn và cần bà giải quyết mọi chuyện, bà chợt nghĩ đây có thể là một trò lừa đảo. Nhưng bà đã nghe thấy giọng con gái mình và tiếng khóc đặc trưng của cô ấy. Chẳng phải đúng là nó sao?

Một chuyến đi căng thẳng

Người đàn ông nói qua điện thoại với Roan rằng nếu bà muốn nhìn thấy con gái mình lần nữa, bà phải chuyển tiền cho anh ta. Anh ta bảo bà đến một cửa hàng Walmart gần nhà, ở vùng ngoại ô Denver, và gửi tiền đến Mexico thông qua Western Union. Anh ta đã chuẩn bị sẵn một câu chuyện để bà kể trong trường hợp nhân viên thu ngân nghi ngờ. Bà nên nói rằng anh rể của bà sống ở Mexico, bị bệnh nặng do Covid và cần oxy ngay lập tức.

Ủy ban Thương mại Liên bang (FTC) vào tháng 3 xác định các vụ lừa đảo mạo danh, trong đó ai đó giả mạo người thân, đồng nghiệp hoặc quan chức chính phủ, là loại hình lừa đảo được báo cáo nhiều nhất với nhà chức trách Mỹ năm ngoái, gây ra thiệt hại ước tính gần 3 tỷ USD trong năm 2024 vừa rồi.

FBI đã nhiều lần cảnh báo, tội phạm công nghệ cao ngày càng có xu hướng lạm dụng AI tạo sinh để bắt chước giọng nói của người thân, khiến những trò lừa đảo này trở nên đáng tin hơn. Chỉ cần ba giây âm thanh là có thể sao chép giọng nói với độ chính xác 85%, theo công ty phần mềm bảo mật McAfee. Đáng lo ngại là ở chỗ, khảo sát cho thấy hơn một nửa số người được hỏi thường xuyên chia sẻ nội dung giọng nói trực tuyến.

Kẻ phạm tội cũng có thể sử dụng AI để mô phỏng giọng nói của bất kỳ ai, không phân biệt tuổi tác, giới tính hoặc phương ngữ. Trong tình huống căng thẳng cao độ, một giọng nữ chung chung có thể bị các bà mẹ nhầm lẫn với giọng nói của chính con gái họ, theo các chuyên gia an ninh mạng.

Khi Roan lái xe đến Walmart, người đàn ông khuyên bà lái xe cẩn thận và tuân thủ tốc độ giới hạn. Anh ta bảo bà bật loa điện thoại và giấu nó đi. Anh ta sẽ lắng nghe suốt thời gian, và nếu bà đi chệch khỏi kịch bản, anh ta sẽ biết. Khi đến nơi, bà cố định điện thoại vào bên trong áo và bước vào cửa hàng. Nhưng bà được thông báo rằng không thể chuyển tiền bằng thẻ tín dụng, chỉ có thể dùng thẻ ghi nợ, thứ mà bà không có.

Người đàn ông qua điện thoại hướng dẫn bà lái xe về nhà và thực hiện giao dịch Western Union trực tuyến. Anh ta đã tính toán thời gian bà lái xe đến Walmart và cho bà 16 phút, anh ta nói. Nếu bà dừng lại, anh ta sẽ biết.

Trong một nỗ lực rõ ràng để giữ bình tĩnh cho bà, người đàn ông bắt chuyện với bà, hỏi bà thích làm gì để giải trí. Bà cố gắng đáp lại một cách thân thiện, nghĩ rằng điều đó có thể giúp con gái mình. Nhưng khi bà hỏi về anh ta, anh ta nổi giận. “Cô đừng đặt câu hỏi,” anh ta hét lên, “tôi mới là người đặt câu hỏi.”

Khi về đến nhà, người đàn ông hướng dẫn bà cách bắt đầu chuyển tiền trực tuyến, nhưng để hoàn tất, bà phải gọi tới một số điện thoại. Bà kể cho nhân viên câu chuyện về anh rể bị Covid và đã chuyển thành công 1.000 USD đến Mexico.

Lần đòi tiền thứ hai

Bản thân nỗi sợ hãi có thể làm suy yếu khả năng phán đoán của chúng ta trong những tình huống này, khiến chúng ta tin rằng những gì mình nghe được là thật, theo Mary Poffenroth, một nhà tâm lý sinh học, là giảng viên tại Đại học bang San Jose, California.

Amygdala, bộ phận điều chỉnh cảm xúc và kích hoạt phản ứng chiến đấu hoặc bỏ chạy của não bộ, trở nên hưng phấn. Vỏ não trước trán, trung tâm lý trí và kiểm soát xung động, thì sẽ tạm lùi lại. “Chỉ có thể có một trong hai thứ điều khiển chúng ta,” giáo sư Poffenroth nói. “Đó là lý do tại sao chúng ta không đưa ra quyết định tốt khi sợ hãi.”

Sau khi Roan chuyển tiền, người đàn ông nói rằng anh ta sẽ thả con gái bà. Sau đó, sau một tiếng ồn ào nghe được, người đàn ông quay lại và nói rằng ông chủ của anh ta đang tức giận. Mất quá nhiều thời gian để nhận được tiền, giờ họ muốn thêm nữa.

Hắn nói rằng ông chủ có thể bán con gái bà cho bọn buôn người với giá 30.000 USD. Rồi Roan nghe thấy những gì cô nghĩ là tiếng con gái khóc và hét lên: “Không, không, làm ơn thả tôi đi!” Người đàn ông gắt gỏng bảo cô im lặng. Roan nói rằng bà đã van xin anh ta cho bà nói chuyện với con gái mình. Anh ta từ chối. Roan vẫn tự hỏi liệu tất cả chỉ là một trò lừa đảo hay không, nhưng giọng nói đó quá thật.

“Không phải nó gần giống với giọng của con bé,” bà nói. “Nó chính xác là giọng của con bé.”

Anh ta bảo Roan rằng cuối cùng họ có thể kết thúc mọi chuyện nếu bà chuyển thêm 1.000 USD thông qua ứng dụng MoneyGram, chuyển đổi dịch vụ để tránh nghi ngờ. Sau khi tiền được chuyển đi, người đàn ông nói rằng anh ta sẽ thả con gái của Roan và cúp máy.

Deepfake càng lúc càng hoàn thiện

Roan ngay lập tức gọi cho con gái mình, nhưng cô ấy không bắt máy. Bà thử lại. Và lại. Đến lần thứ tư, con gái bà đã trả lời. “Mẹ ơi, chuyện gì đang xảy ra vậy?” Cô ấy ở trong căn hộ của mình, an toàn và không biết điều gì đã xảy ra với Roan. Roan khóc nức nở vì nhẹ nhõm.

Trong cuộc khảo sát của McAfee, cứ 10 người được hỏi thì có 1 người cho biết họ đã nhận được các cuộc gọi tương tự, phần lớn đều bị mất tiền do đó.

Sau khi bình tĩnh lại, Roan đã gọi cảnh sát. Một sĩ quan đến nhà bà và xem xét các giao dịch của bà. Anh ta tìm kiếm trong cơ sở dữ liệu số điện thoại bí ẩn của người gọi. Không có kết quả nào. Tương tự với tên của những người nhận tiền chuyển khoản.

Theo báo cáo của cảnh sát, Roan được cho biết việc thu thập đủ bằng chứng để truy tố là khó khăn vì tiền đã được gửi đến Mexico. Sĩ quan khuyên Roan khiếu nại các khoản phí, nhưng nhân viên công ty thẻ tín dụng nói rằng bà không thể lấy lại tiền vì bà đã ủy quyền cho các khoản phí đó. Ngân hàng của bà cho biết với tờ The Wall Street Journal rằng đây là thông lệ tiêu chuẩn.

Roan nói rằng bà cảm thấy rất xấu hổ khi bị lừa. Nhưng khi bà kể câu chuyện này cho bạn bè, họ đã thông cảm với bà. “Mọi người mẹ tôi nói chuyện đều nói rằng họ sẽ làm điều tương tự,” Roan nói.