Năm ánh sáng, Đám mây Oort, con người đã quy đổi đơn vị thiên văn như thế nào?

15/06/2025 10:05
Năm ánh sáng, Đám mây Oort, con người đã quy đổi đơn vị thiên văn như thế nào?

Trong vũ trụ khoảng cách giữa các hành tinh, ngôi sao và thiên hà là vô cùng lớn, tới mức nó có thể vượt xa mọi tưởng tượng của chúng ta. Cho nên nếu chỉ dùng các đơn vị đo khoảng cách trên Trái Đất như dặm hay km thì sẽ rất bất tiện. Để khắc phục vấn đề thì Hiệp hội Thiên văn Quốc tế (IAU) đã đưa ra định nghĩa về đơn vị thiên văn (kí hiệu: AU) và năm ánh sáng (kí hiệu: ly). Trong đó 1 đơn vị thiên văn gần bằng khoảng cách từ Trái Đất đến Mặt Trời, tức là 149.597.870 km (xấp xỉ 150 triệu km); còn năm ánh sáng là quãng đường mà ánh sáng đi trong chân không trong 1 năm, có nghĩa là 9,46 ngàn tỷ km.


Đơn vị thiên văn mặc dù rất lớn nhưng chỉ là thước đo dùng trong phạm vi Hệ Mặt Trời, trong khi một năm ánh sáng thì lớn gấp 63.241 AU. Chẳng hạn, từ Mặt Trời đến Sao Diêm Vương là khoảng từ 30-49 AU (khi nó nằm gần và xa Mặt trời nhất), nhưng đó chưa phải là chỗ Hệ Mặt Trời kết thúc. Đám mây Oort, một vùng bao gồm các thiên thể băng nhỏ, mới chính là “biên cương” của Hệ Mặt Trời và rìa ngoài của nó nằm cách Mặt Trời tới 100 ngàn AU!


Nếu so với năm ánh sáng thì từ Mặt Trời đến Sao Diêm Vương chỉ bằng 0,00077 ly và phải xét cả Đám mây Oort thì mới đạt 1,58 ly. Vậy là nhờ Đám mây này mà quy mô của Hệ Mặt Trời đã đủ vượt qua độ lớn của một năm ánh sáng. Khi xét một số thứ nằm ngoài Hệ Mặt Trời thì việc dùng năm ánh sáng sẽ khá đơn giản, ví dụ ngôi sao gần Trái đất nhất là Proxima Centauri (Cận Tinh) nằm cách Mặt Trời 4,25 năm ánh sáng. Nghĩa là từ rìa của Đám mây Oort, ta chỉ cần đi thêm 2,67 năm ánh sáng nữa thì sẽ tới đó - một quãng đường bằng chưa đầy 2 lần độ lớn của Hệ Mặt Trời. Nhưng cũng phải mất 80 ngàn năm để con người đến được Cận Tinh, nếu tàu vũ trụ có tốc độ 16 km/giây.


Giả sử chúng ta có một khu vườn rộng 10 mét và gán cho đó là khoảng cách từ Mặt trời đến Sao Diêm Vương, thì Đám mây Oort sẽ ở cách chúng ta 20,4 km. Còn Cận Tinh sẽ ở cách hơn 54 km. Quay quanh ngôi sao lùn đỏ này là Proxima b, một hành tinh từng được coi là lý tưởng cho sự sống. Nhưng vào năm 2018, Proxima b được đánh giá là rất khắc nghiệt do phải hứng chịu hàng loạt cơn bão từ Cận Tinh, bất chấp nó nằm trong vùng sống được quanh ngôi sao. Rõ ràng là Cận Tinh này “dữ dằn” hơn Mặt Trời nhiều.


Đi xa hơn chúng ta có Tinh vân Orion (Lạp Hộ), một vùng nằm gần Trái Đất có nhiều ngôi sao mới được hình thành từ bụi và khí, nằm cách chúng ta 1.344 năm ánh sáng. Nhưng khoảng cách đó vẫn chưa là gì so với quy mô Dải Ngân Hà của chúng ta, có đường kính khoảng 87,4 ngàn năm ánh sáng. Mặt Trời thuộc một nhánh hơi nằm ở giữa, nên từ Mặt Trời đi vào trung tâm Ngân Hà sẽ là 27 ngàn năm ánh sáng. Khi ra khỏi Ngân Hà, thì thiên hà xoắn ốc gần nhất là Andromeda (Tiên Nữ) ở cách Trái Đất 2,5 triệu năm ánh sáng. Dời ra hơn nữa, Thiên hà GN-z11 là thiên hà xa nhất từng được khám phá, đang ở cách chúng ta 32 tỷ năm ánh sáng.


Vậy nếu chúng ta coi 10 mét là "khoảng cách" từ Mặt Trời đến Sao Diêm Vương, thì “quãng đường” để đi tới Tinh vân Orion là 17,3 ngàn km (gần bằng đi từ cực bắc đến cực nam Trái đất) và đến trung tâm Ngân Hà là 348,4 ngàn km, tức là gần bằng khoảng cách từ Trái Đất đến Mặt Trăng. Trong khi "quãng đường" để đi đến Thiên hà Tiên Nữ là 32,26 triệu km - bằng 60% khoảng cách từ Trái Đất đến Sao Hỏa (khi cả hai ở gần nhau nhất). Còn với Thiên hà GN-z11 thì tương đương với việc chúng ta đã đi trong Đám mây Oort.


Tin xem thêm

Liên đoàn Bóng chuyền thế giới nói thẳng về Bích Tuyền

Chuyên mục UH Vip
22/08/2025 11:32

Liên đoàn Bóng chuyền thế giới đã nói về việc Bích Tuyền vắng mặt trong hành trình lịch sử của tuyển bóng chuyền nữ Việt Nam.

Hướng dẫn anh em tận dụng ổ cứng cũ và Time Machine để không bao giờ lo mất dữ liệu

Chuyên mục UH Vip
21/08/2025 13:32

Hướng dẫn tận dụng ổ cứng cũ và công cụ Time Machine trên macOS để không bao giờ lo mất dữ liệu

Tổng hợp các cách ghép mặt: Photoshop, các tools AI tự động miễn phí..cho anh em

Chuyên mục UH Vip
21/08/2025 13:30

Tổng hợp các cách ghép mặt: Photoshop, các tools AI tự động miễn phí,...

Sau Bích Tuyền, Bích Thủy gây sốt tại Thái Lan

Chuyên mục UH Vip
21/08/2025 13:27

Phụ công Trần Thị Bích Thủy đang trở thành cái tên tạo nên cơn sốt lớn với khán giả Thái Lan khi cùng đội tuyển Việt Nam góp mặt ở giải vô địch bóng chuyền nữ thế giới 20...

Chia sẻ bài test tới anh em: Đo Điểm Hiệu Năng: nubia REDMAGIC 10S Pro

Chuyên mục UH Vip
20/08/2025 10:54

Đo Điểm Hiệu Năng: nubia REDMAGIC 10S Pro

ĐT bóng chuyền nữ Việt Nam lên đường dự giải thế giới

Chuyên mục UH Vip
20/08/2025 10:51

Hôm nay 20/8, ĐT bóng chuyền nữ Việt Nam chính thức lên đường sang Thái Lan tham dự Giải bóng chuyền nữ vô địch thế giới 2025.

Cựu thành viên đội AI của Google: Đừng lấy bằng tiến sĩ vì cơn sốt AI, quá trễ rồi anh em..

Chuyên mục UH Vip
19/08/2025 11:10

Cựu thành viên đội AI của Google: Đừng lấy bằng tiến sĩ vì cơn sốt AI, quá trễ rồi

Anh em chú ý: Thị trường tiền tỷ: Cắt ghép video phim, podcast và talkshow rồi đăng TikTok

Chuyên mục UH Vip
19/08/2025 11:07

Thị trường tiền tỷ: Cắt ghép video phim, podcast và talkshow rồi đăng TikTok

Thị trường vàng thế giới ‘chờ’ diễn biến địa chính trị

Chuyên mục UH Vip
19/08/2025 11:05

Nếu tình hình địa chính trị thời gian tới ổn định, giá vàng thế giới sẽ có những điều chỉnh.