Hình ảnh: chăn thả tự nhiên dê để phát quang bụi rậm, chống cháy rừng ở Tây Ban Nha
300 con dê màu đen, nâu và lốm đốm vừa thong thả chạy dọc theo con đường ở Catalonia, phía bắc Tây Ban Nha, vừa gặm nhấm ngon lành những bụi cây khô mọc ven đường, tiếng chuông đeo trên cổ chúng tạo thành một bản nhạc giao hưởng những tiếng leng keng.
Đàn gia súc này thuộc một phần của dự án thí điểm phòng cháy chữa cháy của thành phố Mataro, được tài trợ một phần bởi EU, bằng cách sử dụng phương pháp truyền thống: cho gia súc ăn hết cây cỏ dễ cháy bên đường để giảm thiểu nguy cư cháy rừng.
Ủy viên hội đồng địa phương, ông Jose Antonio Ricis, phụ trách nông nghiệp của thành phố Mataro cho biết dự án này đã thành công và sẽ được duy trì lâu dài.
Hiện nay tình trạng biến đổi khí hậu đã làm cái nóng mùa Hè ở các nước vùng Nam Âu gay gắt hơn, gây ra nhiều vụ cháy rừng, trong đó có Tây Ban Nha bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Tại vùng Catalonia của TBN, mặc dù đang trải qua năm thứ 3 liên tiếp của đợt hạn hán trầm trọng nhất lịch sử, nhưng số vụ cháy rừng đã giảm mạnh nhờ biện pháp thủ công kể trên.
Dê nổi tiếng là loài phàm ăn, nó ăn được mọi loại cây kể cả những cây có gai như xương rồng, khiến cho chúng trở thành loài lý tưởng để dọn dẹp các bụi rậm, các loại cây dễ cháy mọc ven đường. Khi dọn sạch các loại cây dễ cháy thì cũng đồng thời đã tạo ra được một vành đai chống lửa tự nhiên, không còn gì để lửa cháy lan rộng.
Sử dụng gia súc để phát quang bụi rậm đã được con người sử dụng từ nhiều thế kỉ trước, nhưng gần đây đã bị mai một vì sử dụng máy móc nhanh hơn, năng suất cao hơn, nhưng bị tác dụng phụ là tàn phá các loài cây có ích, làm hư hại đất đai. Việc quay lại sử dụng gia súc sẽ giúp việc canh tác đất đai bền vững hơn. Ở vùng Galicia của Tây Ban Nha, người ta đang dùng ngựa hoang để làm công việc này, còn ở Catalonia là dê.
Francesc Teixido và Pedro Alba, cùng 38 tuổi, là 2 người làm nghề phòng cháy bằng cách chăn thả dê du mục ở Catalonia, là nhân vật chính được kể trong câu chuyện này. Gần đây họ quyết định gộp chung đàn dê của họ lại với nhau để cùng kinh doanh dịch vụ này.
Cách đây 14 năm, Teixido từng thử nghiệm nhỏ việc chăn thả dê ở vùng ngoại ô Badalona, tuy nhiên những người làm cùng với Teixido lúc đó nhanh chóng nản lòng vì sự vất vả của lối sống du mục. Teixido bị họ bỏ lại một mình cùng với đàn dê chỉ có 7 con của anh.
Teixido, từng là một huấn luyện viên chèo thuyền, lướt ván buồm và trượt tuyết, kể rằng lúc đó anh làm việc này vì sở thích và để học hỏi, chứ chưa coi nó là một nghề nghiệp chính thức. “Khi bạn làm huấn luyện viên, bạn còn phải chăm sóc một nhóm trẻ em hoặc người lớn, cố gắng đảm bảo cho họ cư xử tốt nhất có thể”, anh ấy đùa về công việc cũ, và cho biết thích cảm giác tự do của nghề du mục hiện tại hơn.
Pedro Alba thì từng là một nhạc sĩ lưu diễn, anh bỏ nghề nghệ sĩ khi đại dịch Covid-19 ập đến, giờ đây anh ưu tiên công việc tự do để có nhiều thời gian chăm sóc cậu con trai nhỏ, khi gặp Teixido tại một bữa tiệc, Alba mua lại vài con dê và tham gia cuộc sống du mục.
Bên cạnh việc đưa theo con trai đi cùng cuộc sống du mục, Alba cho biết anh rất thích ăn thịt và sữa dê chất lượng cao nhờ chăn thả tự nhiên, nhưng ngược lại anh rất khó chịu vì các thủ tục thuế và an toàn vệ sinh thực phẩm rườm rà khi đem bán thịt và sữa dê thu hoạch được.
Những người chăn thả dê được chính quyền thành phố trả công khi dùng dê để phát quang bụi rậm, họ còn có thể đem bán sữa dê cho các cơ sở sản xuất phô mai, nơi rất ưa chuộng sữa từ dê chăn thả tự nhiên vì sữa có chất lượng cao.
Theo lời của Alba và Teixido thì những con dê chăn thả tự nhiên được ăn uống nhiều loại cây cối khác nhau, giúp cho chúng có nguồn dinh dưỡng đầy đủ mà không cần phải ăn thêm các loại thực phẩm bổ sung, thịt chúng ngon hơn, sữa béo và giàu protein hơn, năng suất cao hơn, đồng thời hương vị còn thay đổi theo mùa, tùy theo loại cây mà chúng ăn trong năm.
Phần lớn thu nhập từ bán sữa dê và tiền công mà chính quyền chi trả, được họ tái đầu tư để mua sắm trang thiết bị tốt hơn, họ nói rằng họ làm việc du mục này không phải vì tiền, vì nếu tính thu nhập theo số giờ làm việc thì nó không đáng bao nhiêu, họ tin rằng việc mình làm giúp ích hơn cho đất đai và một lối sống tốt hơn.