125 năm trước, thảm hoạ Galveston 1900 - cơn bão gây thiệt hại nặng nhất lịch sử nước Mỹ
09/09/2025 11:12
Ngày này 125 năm trước, thảm hoạ Galveston 1900 - cơn bão gây thiệt hại nặng nhất lịch sử nước Mỹ
125 năm trước, vào ngày 8/9/1900, một thảm hoạ thiên nhiên kinh khủng đã diễn ra. Đó là Galveston - cơn bão gây thiệt hại về người lớn nhất trong lịch sử Mỹ. Chỉ trong một đêm, những con sóng cao 4.5m đã nhấn chìm toàn bộ thành phố Galveston ở bang Texas, cướp đi sinh mạng của khoảng 8.000 người.
Vào mùa hè năm 1900, Galveston là niềm tự hào của Texas và được xem là thành phố giàu có nhất trong khu vực, với gần 38.000 cư dân. Đây cũng là một điểm đến nghỉ dưỡng phổ biến, nơi nhiều người giàu có ở Mỹ đến mua nhà, đặc biệt là dọc theo Broadway. Galveston cũng là thành phố đầu tiên ở Texas có các tiện ích hiện đại như điện, gas hay điện thoại.
Từ đây, du khách có thể đi tàu hơi nước đến châu Âu, Cuba, Mexico, thậm chí nối chuyến bay đến Nhật Bản hay các nước Đông Á. Vào thời điểm đó, Galveston vừa vượt qua New Orleans để trở thành cảng sản xuất bông hàng đầu của Mỹ. Có thể nói đây là một trong những khu vực thịnh vượng và hiện đại nhất thời bấy giờ.
Vào mùa hè năm 1900, Galveston là niềm tự hào của Texas và được xem là thành phố giàu có nhất trong khu vực, với gần 38.000 cư dân. Đây cũng là một điểm đến nghỉ dưỡng phổ biến, nơi nhiều người giàu có ở Mỹ đến mua nhà, đặc biệt là dọc theo Broadway. Galveston cũng là thành phố đầu tiên ở Texas có các tiện ích hiện đại như điện, gas hay điện thoại.
Từ đây, du khách có thể đi tàu hơi nước đến châu Âu, Cuba, Mexico, thậm chí nối chuyến bay đến Nhật Bản hay các nước Đông Á. Vào thời điểm đó, Galveston vừa vượt qua New Orleans để trở thành cảng sản xuất bông hàng đầu của Mỹ. Có thể nói đây là một trong những khu vực thịnh vượng và hiện đại nhất thời bấy giờ.
Thế nhưng, thành phố này lại nằm trên một đảo chắn hẹp, hình thành từ cát và phù sa. Dù dài 43km nhưng chỗ rộng nhất cũng không quá 5km. Năm 1900, điểm cao nhất thành phố là con đường Broadway cũng chỉ cách mực nước biển khoảng 2.6m, trong khi phần lớn các nơi khác chỉ cao hơn biển 1.2m. Khi đó, nhận thức về sự nguy hiểm của những con sóng và bão vẫn chưa được phát triển.
Sự thật là nhiều người lúc đó tin rằng Galveston gần như miễn nhiễm với bão, thậm chí Tiến sĩ Isaac Cline, giám đốc của Cơ quan Khí tượng Mỹ cũng từng khẳng định điều đó.
Khi ấy, Cơ quan Khí tượng Mỹ có rất ít dữ liệu về bão nhiệt đới, thậm chí còn phớt lờ các cảnh báo từ Đài quan sát Belen ở Cuba, nơi mà các nhà khí tượng đã phát hiện từ sớm cơn bão đó đang tiến vào Vịnh Mexico.
Washington khi đó vẫn có thể dự báo được cơn bão sẽ di chuyển lên bờ biển Đại Tây Dương, chứ không đánh thẳng vào Texas. Nhưng do công nghệ điện báo không dây từ tàu vào bờ chỉ xuất hiện từ năm 1905, nên các con tàu bị kẹt trong tâm bão không thể gửi tín hiệucảnh báo, khiến đường đi của bão không được theo dõi một cách chính xác.
Vào ngày 7/9/1900, Cline ra bờ biển và đo những con sóng, ông phát hiện ra rằng khoảng thời gian giữa các đợt sóng kéo dài 5 phút, một dấu hiệu bất thường, cùng với mực nước thuỷ triều dâng cao đã khiến ông cảm thấy bất an. Nhưng các quan chức ở Washington vẫn không thay đổi dự báo, bất chấp các cảnh bảo từ Đài quan sát Belen, chỉ nói đây là một cơn bão vừa phải, không phải là siêu bão nguy hiểm.
QUẢNG CÁO
Trên thực tế, kết quả mà Cline ghi nhận chính là dấu hiệu cho thấy một cột sóng khổng lồ sắp ập đến, một sự liên kết mà các nhà khí tượng khi ấy chưa nhận ra.
Sáng ngày 8/9, Cline còn trấn an một thuyền trưởng rằng cơn bão sẽ không quá nghiêm trọng. Mãi đến gần chiều, khi áp suất khí quyển tuột nhanh và nước dâng lên quá đột ngột, Cline mới nhận ra đây có thể là một cơn bão kinh khủng. Nhưng lúc này thì đường điện báo và tuyến đường sắt nối đảo với đất liền đã bị bão phá huỷ từ ngay đầu giờ trưa, khiến Galveston hoàn toàn bị cô lập.
Đến chiều tối ngày 8/9, cơn bão chính thức quét qua Galveston, mang theo những cột sóng cao hơn 4,5m cùng với áp suất khí quyển tuột xuống mức 27,49 inHg. Theo như các nhà khoa học ngày nay ước tính, với dữ liệu đó, đây là một cơn bão cấp 4 theo thang Saffir-Simpson (ra đời vào những năm 1970).
Trong khi hầu hết cư dân sống ven biển đều đã được sơ tán, gia đình của Cline cùng anh trai Joseph, vì tin rằng ngôi nhà của họ cách bờ biển vài dãy phố là nơi an toàn trong cơn bão, nên đã cho khoảng 50 người dân khác vào trú ẩn. Tuy nhiên thực tế thì lại khác xa với suy nghĩ, bi kịch đã xảy ra khi ngôi nhà đã bị sập đổ khi con sóng cuốn qua, mang theo hàng tấn đống đồ đổ nát, cướp đi sinh mạng của 33 người bên trong, trong đó cỏ cả vợ của Cline, khi đó đang mang thai. Joseph, Cline và 3 người con của ông đã may mắn sống sót.
Ước tính cho thấy, bão Galveston đã phá huỷ 2.636 ngôi nhà, thiệt hại về tài sản khoảng 28-30 triệu USD. Chỉ tính riêng ở Galveston, số người thiệt mạng lên đến ít nhất 6000 người và khoảng 10.000 người trên toàn bộ vùng bị ảnh hưởng. Con số thực tế có thể còn cao hơn. Nhiều gia đình, bao gồm cả du khách đã mất tích. Thiệt hại nặng nhất là trại trẻ mồ côi Mary, với 90 trẻ em và 10 nữ tu đã qua đời, chỉ có 3 đứa trẻ sống sót.
Sau thảm hoạ, Galveston đã bắt đầu triển khai một trong những công trình kỹ thuật dân dụng vĩ đại nhất lịch sử Mỹ. Đó là xây dựng bức tường chắn sóng cao 5.2m và nâng toàn bộ thành phố lên thêm vài mét. Tuy nhiên, Galveston lại tuột mất vị thế của mình, Houston đã nhanh chóng vươn lên và trở thành cảng lớn nhất Texas.
Sự mất mát đã thôi thúc Cline dành trọn cuộc đời ông cho việc nghiên cứu bão và trở thành một trong những chuyên gia hàng đầu của Cơ quan Khí tượng. Ông đã dùng khoa học để chứng minh rằng không phải gió, mà chính những con sóng dân mới là mối đe doạ nguy hiểm nhất trong các cơn bão. Bên cạnh đó, ông cũng giúp xác định những tín hiệu cảnh báo sớm để giúp việc ra lệnh sơ tán được chính xác hơn.
Tin xem thêm
nội dung mới
