Trật tự thế giới từng được thống trị bởi Hà Lan

17/11/2024 10:00
Trật tự thế giới từng được thống trị bởi Hà Lan


Hôm nay đọc được một tin hay trên X nên viết lại chia sẻ với anh em 


Trong thế kỷ 17, Hà Lan đã biến nước cộng hòa nhỏ bé của mình thành một đế chế hàng hải hùng mạnh nhờ sự kết hợp giữa thương mại chiến lược, sức mạnh hải quân và các phương thức kinh tế sáng tạo. 


Tại sao họ lại làm được điều này?


Vào cuối thế kỷ 16, Cộng hòa Hà Lan chỉ là tập hợp các tỉnh thấp trũng, nhỏ bé và đang phải vật lộn trong cuộc nổi dậy tàn khốc chống lại Đế quốc Tây Ban Nha hùng mạnh. Cuộc xung đột này, được gọi là Chiến tranh Tám mươi năm (1568–1648), xuất phát từ những căng thẳng chính trị và tôn giáo. Trong khi nhiều quốc gia khác tập trung vào các chiến lược trên đất liền, người Hà Lan đã quay ra biển như là phương tiện chính để tồn tại và thoát khỏi sự kiểm soát của Tây Ban Nha. 


Họ thực hiện điều đó là vì các tỉnh của Hà Lan nằm ở vùng đất thấp với ít phòng thủ tự nhiên. Bị bao quanh bởi nước và thiếu các pháo đài mạnh mẽ trên đất liền, họ tự nhiên hướng ra biển để phát triển thương mại và bảo vệ đất nước.


Ngoài ra, người Hà Lan nhanh chóng nhận ra rằng sự sống còn của họ phụ thuộc vào việc kiểm soát các tuyến đường biển. Họ phát triển một hạm đội hải quân mạnh mẽ có thể bảo vệ bờ biển của họ và phá vỡ các tuyến vận chuyển của Tây Ban Nha. Sức mạnh hải quân này trở nên quan trọng trong việc bảo vệ lãnh thổ và mở rộng ảnh hưởng ra nước ngoài.


Không giống như các cường quốc châu Âu khác tập trung vào việc chinh phục lãnh thổ hoặc chiến tranh tôn giáo, người Hà Lan ưu tiên thương mại. Họ thiết lập các tuyến thương mại trên khắp thế giới, đặc biệt thông qua việc thành lập các công ty thương mại lớn như Công ty Đông Ấn Hà Lan (VOC) và Công ty Tây Ấn Hà Lan (WIC). Các công ty này đóng vai trò quan trọng trong việc biến Hà Lan thành một cường quốc hàng hải toàn cầu.


Cuối cùng, người Hà Lan cũng tiên phong trong các sáng kiến tài chính như công ty cổ phần, cho phép họ huy động nguồn lực cho các cuộc thám hiểm hàng hải quy mô lớn mà không cần dựa hoàn toàn vào tài trợ từ nhà nước hoặc hoàng gia.


Bằng cách coi biển cả là con đường sống của mình, người Hà Lan không chỉ tồn tại qua cuộc nổi dậy chống lại Tây Ban Nha mà còn đặt nền móng cho tương lai trở thành một đế chế hàng hải toàn cầu.


Những người lãnh đạo Công ty Đông Ấn Hà Lan (VOC) đã đóng vai trò quan trọng trong các nỗ lực quân sự và chiến lược của công ty để đảm bảo sự thống trị của mình ở châu Á. Những người này không chỉ là các nhà kinh doanh mà còn là những chỉ huy quân sự dẫn dắt VOC qua nhiều cuộc chiến tranh và xung đột quan trọng. Mục tiêu chính của họ là thiết lập và duy trì quyền kiểm soát các tuyến đường thương mại và thuộc địa có lợi nhuận, điều rất cần thiết cho sự thành công của công ty. 


Trên thực tế, VOC thường xuyên đối đầu với các cường quốc châu Âu khác như Bồ Đào Nha, Tây Ban Nha và Anh, tất cả đều đang cạnh tranh để kiểm soát thương mại gia vị sinh lợi ở châu Á. Các nhà lãnh đạo của VOC đã chỉ đạo các chiến dịch quân sự để chiếm giữ các lãnh thổ quan trọng và bảo vệ lợi ích thương mại của họ.


Để đảm bảo quyền kiểm soát lâu dài đối với các tuyến đường thương mại, VOC đã thiết lập các thuộc địa và trạm giao dịch có pháo đài trên khắp châu Á, bao gồm những nơi như Indonesia, Sri Lanka và Ấn Độ. Những thuộc địa này trở thành căn cứ chiến lược để họ có thể bảo vệ lợi ích của mình và mở rộng ảnh hưởng.


Các nhà lãnh đạo VOC cũng chỉ huy các hạm đội trong các trận hải chiến để bảo vệ tàu Hà Lan khỏi các quốc gia đối thủ và cướp biển. Khả năng kết hợp sức mạnh quân sự với chiến lược kinh tế của họ đã cho phép họ duy trì quyền kiểm soát các tuyến đường biển quan trọng kết nối châu Âu với châu Á.


Trong hơn 200 năm, các thương nhân và thủy thủ Hà Lan đã đóng vai trò quan trọng trong việc thay đổi dòng chảy của lịch sử thế giới. Không giống như nhiều đế chế khác mở rộng ảnh hưởng bằng cách chinh phục đất đai, Cộng hòa Hà Lan vươn lên trở thành một cường quốc toàn cầu nhờ vào việc làm chủ biển cả. 


Người Hà Lan có khát vọng mạnh mẽ để trở thành một cường quốc thương mại hàng đầu. Tham vọng này thúc đẩy họ khám phá các tuyến đường thương mại mới, thiết lập thuộc địa và thách thức các cường quốc đối thủ trên biển.


Người Hà Lan là những người tiên phong trong công nghệ đóng tàu và hải quân, tạo ra những con tàu nhanh và hiệu quả như fluyt. Họ cũng phát triển các hệ thống tài chính tiên tiến như công ty cổ phần, cho phép họ tài trợ cho các dự án hàng hải quy mô lớn.


Người Hà Lan áp dụng chính sách trọng thương, một chính sách kinh tế tập trung vào việc tối đa hóa xuất khẩu và giảm thiểu nhập khẩu. Bằng cách kiểm soát các tuyến đường thương mại quan trọng và thiết lập độc quyền đối với các mặt hàng có giá trị như gia vị, họ đảm bảo rằng sự giàu có chảy vào Cộng hòa Hà Lan.


Ngoài ra, người Hà Lan đã tận dụng sự suy tàn của Tây Ban Nha và sự suy yếu của Bồ Đào Nha khi cả hai nước này nằm dưới sự cai trị của Tây Ban Nha (1580–1640). Trong giai đoạn này, người Hà Lan đã giành quyền kiểm soát các lãnh thổ quan trọng như một phần Brazil, Indonesia và nhiều cảng biển ở châu Phi từ tay các cường quốc Iberia.


Tóm lại, sự trỗi dậy của Cộng hòa Hà Lan thành cường quốc toàn cầu không dựa trên việc chinh phục lãnh thổ mà là khả năng thống trị thương mại toàn cầu thông qua tham vọng, đổi mới và tập trung vào chính sách trọng thương.


Người Hà Lan nổi tiếng với những cối xay gió mang tính biểu tượng của họ, ban đầu được thiết kế để phục vụ các mục đích thực tế như thoát nước cho vùng đất ngập lụt và xay ngũ cốc. Tuy nhiên, người Hà Lan sớm phát hiện ra rằng những cối xay gió này có thể được điều chỉnh để sử dụng vào một mục đích quan trọng khác: cưa gỗ quy mô lớn. Sự đổi mới này đã mang lại cho họ một lợi thế bất ngờ. 


Gỗ là tài nguyên quan trọng để đóng tàu. Với khả năng cưa gỗ nhanh hơn và với số lượng lớn hơn, người Hà Lan có thể đóng nhiều tàu hơn trong thời gian ngắn hơn, mang lại cho họ lợi thế lớn trong việc mở rộng hạm đội hải quân và thương mại. Điều này giúp họ thống trị các tuyến đường thương mại toàn cầu và duy trì ưu thế hải quân.


Bằng cách điều chỉnh cối xay gió để vận hành các cưa máy, người Hà Lan có thể xử lý gỗ nhanh chóng và hiệu quả hơn nhiều so với trước đây. Điều này cho phép họ sản xuất số lượng lớn gỗ, một nguyên liệu thiết yếu cho ngành đóng tàu—một ngành công nghiệp chủ chốt trong đế chế hàng hải của họ.


Việc sản xuất gỗ hàng loạt cũng thúc đẩy các ngành công nghiệp khác như xây dựng và sản xuất đồ nội thất, góp phần vào sự tăng trưởng kinh tế chung của Cộng hòa Hà Lan trong thời kỳ Hoàng kim.


Những điều đó đã người Hà Lan đã có được một lợi thế công nghiệp quan trọng hỗ trợ nỗ lực đóng tàu của họ và góp phần vào sự trỗi dậy của họ như một cường quốc hàng hải toàn cầu.


Người Hà Lan nổi tiếng với khả năng đổi mới nhanh chóng, và một trong những sáng tạo nổi bật nhất của họ là con tàu “fluyt”. Con tàu này trở nên huyền thoại 

với thiết kế nhẹ hơn và nhanh hơn so với các con tàu khác cùng thời. Thiết kế khí động học của nó cho phép tàu di chuyển hiệu quả ngay cả với một đội thủy thủ nhỏ hơn, giúp giảm chi phí vận hành.


Mặc dù có kích thước tương đối nhỏ so với các tàu chiến, fluyt có thể chở một lượng lớn hàng hóa. Điều này khiến nó trở nên lý tưởng cho các chuyến thương mại đường dài vì có thể vận chuyển hàng hóa với số lượng lớn trong khi vẫn dễ dàng điều khiển.


Một trong những lợi thế lớn nhất của fluyt là khả năng tránh được các loại thuế nặng mà các hạm đội của các quốc gia khác phải trả. Thiết kế của con tàu cho phép nó được phân loại khác với tàu chiến, nghĩa là nó thường được miễn các loại thuế cao áp đặt lên các tàu lớn và vũ trang nặng. Điều này mang lại cho người Hà Lan lợi thế cạnh tranh trong thương mại quốc tế khi họ có thể vận chuyển hàng hóa rẻ hơn và hiệu quả hơn so với các đối thủ.


Fluyt là một con tàu cách mạng kết hợp giữa tốc độ, hiệu quả và lợi thế tiết kiệm chi phí, giúp người Hà Lan thống trị thương mại toàn cầu trong thời kỳ Hoàng kim của họ.


Các con tàu của Hà Lan hoạt động tích cực trên các đại dương, vận chuyển nhiều loại hàng hóa có giá trị từ các khu vực khác nhau. Mạng lưới thương mại toàn cầu của họ cho phép Hà Lan thống trị thương mại quốc tế trong thế kỷ 17. 


Các tàu Hà Lan đi đến Đông Nam Á, đặc biệt là Đông Ấn (Indonesia ngày nay), nơi họ thu mua các loại gia vị như nhục đậu khấu, đinh hương và hạt tiêu. Những loại gia vị này rất được ưa chuộng ở châu Âu và mang lại lợi nhuận khổng lồ.


Bên cạnh đó, người Hà Lan cũng giao thương rộng rãi với khu vực Baltic, nơi họ thu mua gỗ. Gỗ là nguyên liệu thiết yếu cho việc đóng tàu, xây dựng và nhiều ngành công nghiệp khác. Nguồn cung cấp gỗ ổn định từ khu vực này đã giúp thúc đẩy ngành đóng tàu và thương mại của Hà Lan.


Ngoài ra, các thương nhân Hà Lan cũng đến Bắc Mỹ, đặc biệt là các khu vực như Canada ngày nay, họ thu mua lông thú, vốn rất được ưa chuộng ở châu Âu để làm quần áo xa xỉ. Thương mại lông thú này là một phần quan trọng trong đế chế thương mại toàn cầu của họ.


Bằng cách vượt qua các đại dương và mang về hàng hóa từ những vùng đất xa xôi, các con tàu của Hà Lan đã đóng vai trò quan trọng trong việc thiết lập Hà Lan như một cường quốc thương mại hàng đầu trong thời kỳ Hoàng kim của họ.


Sự bùng nổ thương mại trong thế kỷ 17 đã mang lại sự giàu có khổng lồ cho các cảng của Hà Lan, biến các thành phố như Amsterdam thành những trung tâm thương mại toàn cầu lớn. 


Khi các con tàu Hà Lan vận chuyển những hàng hóa có giá trị như gia vị, gỗ và lông thú từ khắp nơi trên thế giới, lợi nhuận từ các giao dịch này đổ về các thành phố Hà Lan. Sự giàu có này đã tài trợ cho các chuyến đi tiếp theo, mở rộng mạng lưới thương mại và củng cố nền kinh tế Hà Lan.


Để tổ chức và kiểm soát thương mại đang phát triển này, các thương nhân và nhà đầu tư Hà Lan đã thành lập VOC vào năm 1602. Công ty được trao độc quyền về thương mại của Hà Lan ở châu Á và có quyền thiết lập thuộc địa, ký kết hiệp ước và thậm chí tiến hành chiến tranh. VOC đặc biệt ở chỗ nó là một công ty cổ phần, nghĩa là mọi người có thể đầu tư vào nó bằng cách mua cổ phiếu, cho phép đầu tư quy mô lớn mà không chỉ dựa vào nguồn tài trợ của chính phủ.


VOC không chỉ là một công ty thương mại mà còn là một lực lượng chính trị và quân sự hùng mạnh. Nó hoạt động trên nhiều lục địa, khiến nó trở thành tập đoàn đa quốc gia thực sự đầu tiên trong lịch sử. Sự thành công của nó đóng vai trò quan trọng trong việc thiết lập Hà Lan như một cường quốc thương mại toàn cầu trong thời kỳ Hoàng kim của họ.


Với sự giàu có khổng lồ từ thương mại toàn cầu, người Hà Lan phải đối mặt với nhiều mối đe dọa ngày càng tăng đối với các tuyến đường thương mại sinh lợi của họ. Các quốc gia đối thủ và cướp biển đã tìm cách phá vỡ sự thống trị của Hà Lan trên biển. Để bảo vệ những tuyến đường thương mại quan trọng này, người Hà Lan nhận ra rằng họ cần một hải quân mạnh mẽ và hiệu quả. 


Khi các tàu Hà Lan vượt qua các đại dương mang theo những hàng hóa có giá trị, chúng trở thành mục tiêu của cướp biển và các hạm đội thù địch. Việc bảo vệ các con tàu và tuyến đường thương mại này là điều cần thiết để duy trì sức mạnh kinh tế của họ.


Để đáp lại mối đe dọa này, người Hà Lan đã chế tạo những con tàu chiến nổi tiếng được gọi là Man-of-War. Những tàu chiến này tuy nhỏ gọn nhưng được trang bị hỏa lực mạnh mẽ với nhiều khẩu đại bác. Thiết kế của chúng ưu tiên tốc độ và sự linh hoạt, cho phép chúng dễ dàng di chuyển và vượt qua các tàu lớn hơn của kẻ thù trong khi vẫn có thể tấn công mạnh mẽ trong trận chiến.


Những con tàu Man-of-War đã mang lại cho người Hà Lan một lợi thế lớn trên biển. Họ có thể bảo vệ các hạm đội thương mại của mình khỏi các cuộc tấn công và đảm bảo rằng hàng hóa của họ đến nơi an toàn, củng cố vị thế của họ như một cường quốc hàng hải thống trị.


Hải quân Hà Lan, ban đầu chủ yếu tập trung vào thương mại, đã phát triển đủ mạnh để sánh ngang với các hạm đội giàu kinh nghiệm của Tây Ban Nha và Anh. Thiết kế tàu tiên tiến và các thủy thủ lành nghề của họ cho phép người Hà Lan cạnh tranh hiệu quả trong cả thương mại và chiến đấu. Các con tàu của họ không chỉ nhanh và linh hoạt mà còn được trang bị vũ khí mạnh mẽ, khiến họ trở thành đối thủ đáng gờm trong các cuộc chiến trên biển. Một ví dụ điển hình về sức mạnh hải quân của họ là Trận chiến tại Downs năm 1639.


Trận chiến quyết định này diễn ra trong Chiến tranh Tám Mươi Năm giữa Tây Ban Nha và Cộng hòa Hà Lan. Vào năm 1639, dưới sự chỉ huy của Đô đốc Maarten Tromp, hạm đội Hà Lan đã đánh bại một hạm đội lớn của Tây Ban Nha ngoài khơi bờ biển nước Anh. Chiến thắng tại Trận Downs là một bước ngoặt quan trọng vì nó không chỉ làm suy yếu sức mạnh hải quân của Tây Ban Nha mà còn đảm bảo sự thống trị của Hà Lan trên Biển Bắc.


Bằng cách giành chiến thắng trong các trận chiến như thế này, người Hà Lan đã đảm bảo quyền kiểm soát các tuyến đường biển quan trọng ở Bắc Âu. Điều này cho phép họ bảo vệ các tàu buôn của mình và duy trì vị thế là một trong những cường quốc hàng hải hàng đầu thời bấy giờ.


Cộng hòa Hà Lan đã nổi tiếng với việc sản sinh ra một nhóm các đô đốc huyền thoại, những người đóng vai trò quan trọng trong việc thiết lập và duy trì sự thống trị hàng hải của quốc gia. Những đô đốc này không chỉ giỏi trong chiến tranh hải quân mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ các tuyến đường thương mại của Hà Lan, đánh bại các hạm đội đối thủ và đảm bảo vị thế của Cộng hòa Hà Lan như một cường quốc hàng hải hàng đầu trong thế kỷ 17. Sự lãnh đạo và tài năng chiến thuật của họ đã giúp Cộng hòa Hà Lan vươn lên nổi bật trên trường quốc tế.


Nhờ có kinh nghiệm chiến đấu cùng các con tàu vượt trội mà họ có thể đánh bại Tây Ban Nha. 

Quan niệm của mình là ko cần quá nhiều lính, cần là họ từng trải qua nhiều trận đánh, thiện chiến. Luôn luôn chuẩn bị sẵn cho chiến tranh thay vì chờ địch đến rồi trở tay ko kịp.


Sự thành công của đế chế hàng hải Hà Lan vào thế kỷ 17 không chỉ là kết quả của các chính sách chính phủ hay sức mạnh quân sự mà còn là nỗ lực hợp tác giữa thương nhân, thủy thủ, và thợ đóng tàu. Những nhóm này đã cùng nhau định hình tương lai của Cộng hòa Hà Lan bằng cách đầu tư mạnh mẽ vào các con tàu có thể chịu đựng được những chuyến hành trình dài, điều kiện thời tiết khắc nghiệt và thậm chí là các cuộc tấn công từ các đế chế thù địch. 


Các thương nhân Hà Lan là động lực thúc đẩy sự mở rộng thương mại. Họ cung cấp nguồn tài chính cần thiết để xây dựng tàu và tài trợ cho các chuyến đi đến những vùng đất xa xôi. Bằng cách gộp chung nguồn lực thông qua các công ty cổ phần như Công ty Đông Ấn Hà Lan (VOC), họ có thể chia sẻ rủi ro và lợi nhuận, giúp dễ dàng thực hiện các dự án thương mại quy mô lớn.


Trong khi đó, các thủy thủ lành nghề có vai trò quan trọng trong việc điều hướng những vùng biển nguy hiểm và đảm bảo hàng hóa đến nơi an toàn. Thủy thủ Hà Lan nổi tiếng với kỹ năng điều khiển tàu trong điều kiện khó khăn, dù là vượt qua bão tố hay tránh các hạm đội thù địch. Kiến thức của họ về các tuyến đường biển toàn cầu là yếu tố then chốt để duy trì sự thống trị của Cộng hòa Hà Lan trong thương mại quốc tế.


Cuối cùng, thợ đóng tàu Hà Lan nổi tiếng với những thiết kế sáng tạo và tay nghề cao. Họ đã phát triển những con tàu nhanh hơn, bền hơn và có khả năng chở nhiều hàng hóa hơn trên những quãng đường dài. Con tàu fluyt, một loại tàu chở hàng của Hà Lan, trở nên nổi tiếng nhờ thiết kế hiệu quả, cho phép nó chở nhiều hàng hóa hơn với ít thủy thủ hơn, từ đó giảm chi phí và tăng lợi nhuận.


Nhờ sự hợp tác của các nhóm này, Hà Lan đã tạo ra một cơ sở hạ tầng hàng hải mạnh mẽ cho phép Cộng hòa Hà Lan thống trị các tuyến đường thương mại toàn cầu, vượt qua những thách thức tự nhiên như bão tố và cạnh tranh với các đế chế khác trên biển cả.


Tin xem thêm

OpenAI giới thiệu tính năng gọi trực tiếp cho ChatGPT mà không cần internet

Chuyên mục Ngày
20/12/2024 11:32

OpenAI giới thiệu tính năng gọi trực tiếp cho ChatGPT mà không cần internet

Ngân hàng tăng ca thứ 7, chủ nhật hỗ trợ cập nhật tài khoản trước hạn 1/1/2025

Chuyên mục UH Plus
20/12/2024 11:28

Một loạt ngân hàng như VietinBank, Agribank, Vietcombank,… mở cửa giao dịch ngày cuối tuần phục vụ khách hàng cập nhật thông tin giấy tờ tuỳ thân và xác thực sinh trắc họ...

Bộ Công an quy định tài xế không được lái xe quá 48h/ tuần

Chuyên mục UH Plus
20/12/2024 11:27

Theo quy định mới nhất của Bộ Công an, từ năm 2025, lái xe kinh doanh vận tải, xe ô tô chở người từ 8 chỗ trở lên không lái xe quá 10 giờ/ ngày và quá 48 giờ/ tuần.

Từ năm 2025: Phân cấp quản lý, vận hành camera giao thông theo tuyến đường

Chuyên mục UH Plus
20/12/2024 11:25

Bộ Công an mới ban hành Thông tư 83/2024/TT-BCA trong đó quy định, từ 1/1/2025 sẽ phân cấp quản lý, vận hành hệ thống giám sát giao thông theo các tuyến đường.

Bán hơn 10tr6 ghế, HN-HCM là đường bay nội địa đông đúc thứ 4 thế giới năm 2024

Chuyên mục Ngày
19/12/2024 09:39

Bán hơn 10tr6 ghế, HN-HCM là đường bay nội địa đông đúc thứ 4 thế giới năm 2024

Thời hạn cấp lại chứng nhận đăng ký xe, biển số xe từ ngày 1/1/2025 là bao lâu?

Chuyên mục UH Plus
19/12/2024 09:36

Thời hạn cấp lại chứng nhận đăng ký xe, biển số xe từ ngày 1/1/2025 được quy định tại Thông tư 79/2024/TT-BCA do Bộ Công an ban hành.

Thủ tướng: Bảo đảm công chức, viên chức, người lao động được chi trả đầy đủ lương, tiền thưởng Tết

Chuyên mục UH Plus
19/12/2024 09:24

Thủ tướng vừa ký ban hành Chỉ thị về việc tăng cường các biện pháp bảo đảm đón Tết Nguyên đán Ất Tỵ năm 2025 vui tươi, lành mạnh, an toàn, tiết kiệm

iPhone 17 Air hay iPhone Fold sẽ là thứ giúp Apple tạo ra "super cycle" mới?

Chuyên mục Ngày
18/12/2024 10:48

iPhone 17 Air hay iPhone Fold sẽ là thứ giúp Apple tạo ra "super cycle" mới?

TPHCM sẵn sàng ứng phó với dịch bệnh lạ ở Congo

Chuyên mục UH Plus
18/12/2024 10:46

Trước bối cảnh một dịch bệnh chưa rõ nguyên nhân đang bùng phát tại Cộng hoà dân chủ Congo, ngành y tế TPHCM đang theo dõi sát tình hình diễn biến dịch; đồng thời chuẩn b...