Trong ngày thứ hai đứng trước vành móng ngựa, đưa ra lời tuyên thệ tại phiên tòa xét xử vụ kiện chống độc quyền do Ủy ban thương mại liên bang khởi kiện, CEO của Meta, Mark Zuckerberg đã lên tiếng bảo vệ thương vụ mua lại Instagram năm 2012 của công ty, mô tả giao dịch này là hoạt động kinh doanh bình thường đối với một công ty công nghệ.

Các tập đoàn thường cân nhắc lợi ích và chi phí khi tự phát triển các sản phẩm mới, so sánh nó với việc mua lại các startup có những sản phẩm mà họ muốn bổ sung, Zuck cho biết. Khi Instagram cạnh tranh với ứng dụng chụp hình và chia sẻ MXH mang tên Camera, giờ không còn tồn tại, “chúng tôi đã từng phân tích giữa việc tự xây dựng và mua lại. Tôi nghĩ rằng Instagram tốt hơn ở lĩnh vực đó, vì vậy tôi nghĩ rằng mua lại họ là lựa chọn tốt hơn."

Ông Zuckerberg là nhân chứng trung tâm trong vụ kiện chống độc quyền, nơi chính phủ Mỹ cáo buộc Meta vi phạm luật cạnh tranh bằng cách mua WhatsApp và Instagram theo chiến lược “mua hoặc chôn vùi” đối thủ cạnh tranh. Ông đã dành hơn bảy giờ để trả lời câu hỏi của các luật sư tại Tòa án Quận Hoa Kỳ cho Khu vực Columbia vào Thứ Hai và Thứ Ba khi họ cố gắng chứng minh rằng ông đã coi các ứng dụng khác là đối thủ cạnh tranh mà ông cần loại bỏ.

Vụ kiện, Ủy ban Thương mại Liên bang v. Meta Platforms, đã đặt ra một mối đe dọa đáng kể đến hoạt động kinh doanh của ông Zuckerberg, công ty do ông đồng sáng lập với tư cách là Facebook tại phòng ký túc xá Harvard vào năm 2004. FTC đã xin thẩm phán James E. Boasberg, người chủ trì phiên tòa, tuyên bố công ty Silicon Valley có tội vì đã duy trì độc quyền mạng xã hội một cách bất hợp pháp. Meta đã mua Instagram với giá 1 tỷ USD, và hai năm sau đó vào năm 2014, mua lại WhatsApp với giá 19 tỷ USD.

Nếu thành công, chính phủ có khả năng yêu cầu thẩm phán chia tách Meta bằng cách ra lệnh cho công ty bán cả hai ứng dụng này. Ông Zuckerberg trước đây đã thừa nhận khả năng thoái vốn các ứng dụng. Các luật sư của FTC hôm thứ 3 đã trình bày trước tòa một email nội bộ mà Zuck đã viết năm 2018, cảnh báo các giám đốc điều hành rằng những lo ngại về chống độc quyền có thể định hình lại hoạt động kinh doanh của Meta. 

“Khi những lời kêu gọi chia tách các tập đoàn công nghệ lớn ngày càng tăng, có khả năng không nhỏ chúng ta sẽ buộc phải tách Instagram, và có lẽ cả WhatsApp trong 5 đến 10 năm tới,” ông Zuckerberg khi ấy đã viết.

Những thùng bằng chứng được nhân viên đem tới phòng xử

Trước tòa án hôm thứ 3, Zuckerberg giải thích: “Tôi chỉ muốn lưu ý rằng chúng ta nên có một chiến lược tạo ra giá trị tối đa cho những người mà chúng ta đang cố gắng phục vụ, có tính đến hướng đi của chính trị vào thời điểm đó.”

Các chuyên gia pháp lý cảnh báo rằng, FTC sẽ phải đối mặt với nhiều khó khăn để giành chiến thắng. Chính phủ đang muốn thẩm phán Boasberg nhìn lại hơn một thập kỷ kinh doanh dịch vụ trực tuyến của Meta, và xác định rằng Meta đã duy trì sức mạnh độc quyền bằng cách dập tắt các đối thủ cạnh tranh, thông qua việc mua lại và sáp nhập. Các cơ quan quản lý đã phê duyệt các thỏa thuận Instagram và WhatsApp vào thời điểm đó. Các chuyên gia đặt ra câu hỏi, vì sao giờ chính quyền Mỹ lại quay xe, thay đổi ý kiến.

Vụ kiện giữa FTC và Meta là một phần trong nỗ lực rộng hơn của các cơ quan quản lý thị trường Mỹ, nhằm kiềm chế sức mạnh của các công ty công nghệ lớn nhất. FTC cũng đã khởi kiện Amazon, cáo buộc tập đoàn này bảo vệ độc quyền bằng cách bóp nghẹt người bán trên thị trường thương mại điện tử rộng lớn, và ưu tiên các dịch vụ cũng như mặt hàng của Amazon tự bán ra thị trường.

Bộ Tư pháp Mỹ đã thắng một vụ kiện chống độc quyền vào năm ngoái, nơi họ cáo buộc Google duy trì độc quyền trong mảng tìm kiếm trực tuyến. Một thủ tục pháp lý để xác định biện pháp khắc phục cho những vi phạm này sẽ diễn ra vào tuần tới. Bộ tư pháp Mỹ cũng đã khởi kiện Google với cáo buộc thống trị thị trường quảng cáo trực tuyến. Apple cũng là mục tiêu của một vụ kiện do chính phủ Mỹ đệ trình lên tòa án liên bang, cáo buộc hãng này gây khó khăn cho người dùng iPhone và iPad khi muốn rời khỏi hệ sinh thái của mình.

Người ở giữa là Andrew Ferguson, chủ tịch FTC

Trong phần tuyên thệ mở đầu tại phiên tòa Meta vào Thứ Hai, FTC cho biết việc mua Instagram và WhatsApp đã củng cố sức mạnh của công ty, tước đoạt quyền lựa chọn mạng xã hội khác của người tiêu dùng và loại bỏ cạnh tranh.

Các luật sư của Meta phủ nhận các cáo buộc trong phần tuyên bố mở đầu. Họ phản bác rằng công ty phải đối mặt với nhiều sự cạnh tranh từ TikTok và các nền tảng truyền thông xã hội khác. Việc cố gắng hủy bỏ các thương vụ sáp nhập một thập kỷ sau khi được phê duyệt sẽ tạo ra một tiền lệ nguy hiểm, các luật sư khẳng định thêm.

Hôm thứ 3 vừa rồi, các luật sư của FTC đã thúc giục ông Zuckerberg giải thích các thông tin liên lạc nội bộ trước khi mua Instagram và WhatsApp. Ghi chú của ông chi tiết những lo ngại về cách Facebook có thể cạnh tranh trên thiết bị di động. Ông Zuckerberg thường xuyên nói trong quá trình thẩm vấn, đôi khi trở nên căng thẳng, rằng ông không nhớ quá trình suy nghĩ trong đầu đối với một số email nhất định.

David Ginsberg, giám đốc truyền thông toàn cầu và pháp lý của Meta

Người biện hộ dẫn đầu đoàn luật sư đại diện cho FTC, Daniel Matheson, đã chỉ ra sự tương ứng từ năm 2012 giữa Zuckerberg và các giám đốc điều hành cấp cao của ông, nơi họ trao đổi những ý kiến thẳng thắn về hiệu suất làm việc của nhân viên, tiềm năng và các thương vụ mua lại trong quá khứ, cũng như mối đe dọa từ các đối thủ cạnh tranh mới nổi.

Trong một email, Zuckerberg nói với Sheryl Sandberg, giám đốc vận hành toàn cầu của Meta vào thời điểm đó, rằng ông có thể dạy cô ấy chơi Settlers of Catan, một trò chơi boardgame phổ biến. Ông tiếp tục chỉ trích một số cấp phó, nói rằng hiệu suất làm việc chậm chạp của họ là một lý do khiến họ cần mua lại Instagram với giá 1 tỷ USD.

“Một tỷ USD là cái giá rất đắt,” Zuckerberg nói trước tòa.

Trong một email khác, từ năm 2013, ông Zuckerberg yêu cầu các giám đốc điều hành chặn các đối thủ cạnh tranh nước ngoài, bao gồm cả các ứng dụng nhắn tin phổ biến ở châu Á như Kakao và WeChat, khỏi quảng cáo trên Facebook. “Những công ty này đang cố gắng xây dựng mạng xã hội và thay thế chúng ta,” ông viết. “Doanh thu không phải thứ quan trọng so với mọi rủi ro.”

Trên bục tuyên thệ của nhân chứng, nơi Zuck dự kiến sẽ tiếp tục lời khai vào thứ 4, CEO Meta liên tục chỉ ra những lý do kinh doanh khi mua hai đối thủ trẻ này. “Việc xây dựng một ứng dụng mới rất khó khăn,” ông nói khi được hỏi tại sao, trong một email năm 2012 đã được trình bày trước tòa, ông dường như có ý định mua lại Instagram. “Chúng tôi có lẽ đã cố gắng xây dựng hàng chục ứng dụng trong suốt lịch sử của công ty và phần lớn trong số đó không đi đến đâu.”

“Chúng tôi có thể đã tự xây dựng một ứng dụng,” ông nói thêm. "Nhưng việc nó thành công hay không thì phụ thuộc hoàn toàn vào suy đoán."