Như vậy là đã có thông tin chính thức. Trong những tuần cuối cùng nhiệm kỳ tổng thống Biden diễn ra, Ủy ban Thương mại Liên bang đã chính thức mở cuộc điều tra Microsoft với nhiều cáo buộc liên quan tới những hành vi cạnh tranh không lành mạnh ở một số mảng kinh doanh của tập đoàn.

FTC đã gửi văn bản yêu cầu Microsoft cung cấp thông tin về mảng kinh doanh các dịch vụ và giải pháp điện toán đám mây, trí tuệ nhân tạo và an ninh mạng. Trong số đó, FTC thực sự quan tâm tới cách Microsoft gom những dịch vụ điện toán đám mây cho các doanh nghiệp chung với những dịch vụ ứng dụng văn phòng và sản phẩm bảo mật hệ thống mạng doanh nghiệp. Kế đến, FTC sẽ điều tra vị thế và quyền lực của Microsoft trong ngành công nghệ mới ứng dụng những mô hình trí tuệ nhân tạo.

Đứng đầu FTC là bà Lina Khan. Khả năng rất cao được dự đoán là khi nhiệm kỳ tổng thống của ông Trump bắt đầu vào tháng 1 tới, vị quan chức chính phủ, chủ tịch FTC sẽ phải rời nhiệm sở để người khác thay thế. Kể từ khi ngồi vào chiếc ghế chủ tịch FTC, bà Khan đã liên tục có những động thái thúc đẩy cơ quan quản lý thuộc chính phủ Mỹ kiểm soát chặt chẽ hơn những tập đoàn công nghệ, ở cái ngành có tốc độ phát triển và thay đổi nhanh đến chóng mặt.

Ở thời điểm ông Trump bước vào nhiệm kỳ tổng thống thứ 2, nhiều nhà quan sát đưa ra dự đoán rằng quy định quản lý thị trường công nghệ sẽ có những thay đổi lớn, theo chiều hướng nới lỏng hơn so với hiện tại.

Cuộc điều tra nhắm vào tập đoàn Microsoft được FTC thực hiện khi chính quyền ông Biden vẫn tiếp tục theo sát những tập đoàn công nghệ lớn nhất hành tinh kiểm soát cách mọi người tiếp cận thông tin, liên lạc với nhau hay mua sắm trực tuyến. Trước đó, FTC đã chính thức khởi kiện Amazon và Meta, với những cáo buộc hai tập đoàn này độc quyền thị trường dịch vụ trực tuyến và thương mại điện tử, với những hành vi kìm hãm khả năng phát triển của những đối thủ cạnh tranh.

Còn trong khi đó, bộ tư pháp Mỹ thì chuẩn bị có được phán quyết của tòa án trong vụ kiện thứ hai giữa họ với Google, liên quan tới những hành vi độc quyền thị trường quảng cáo trực tuyến. Tương tự như vậy là vụ kiện giữa bộ tư pháp Mỹ với Apple, cáo buộc độc quyền thị trường smartphone và ứng dụng trực tuyến.

Đây hoàn toàn không phải lần đầu tiên Microsoft phải đối mặt với những cáo buộc độc quyền. Cuối thập niên 90, chính quyền Mỹ đã từng cố gắng tách rời những mảng kinh doanh của Microsoft sau khi tòa án đưa ra phán quyết tập đoàn này đã độc quyền thị trường hệ điều hành máy tính cá nhân, cũng như có những hành vi vi phạm luật cạnh tranh để khiến các đối thủ trong ngành trình duyệt internet không thể so được với Internet Explorer. Thẩm phán liên bang đã đưa ra quyết định Microsoft phải bị chia tách, nhưng may mắn cho họ là sau đó, thẩm phán tòa phúc thẩm đã hủy bỏ quyết định này.

Chưa có những dấu hiệu rõ ràng chứng minh những nhà quản lý thị trường thuộc chính quyền tổng thống Trump liệu có tiếp tục theo đuổi những chính sách quản lý mạnh tay đối với những tập đoàn công nghệ Mỹ hay không. Trước cả khi bà Lina Khan trở thành chủ tịch FTC, từ nhiệm kỳ thứ nhất của ông Trump, bộ tư pháp Mỹ đã tiến hành điều tra chống độc quyền Google, và FTC khi ấy đã khởi kiện Meta.

Microsoft thành lập năm 1975, giờ đã vượt qua mốc giá trị vốn hóa 3 nghìn tỷ USD. Những năm gần đây, từ chỗ phát triển những phần mềm và hệ điều hành máy tính cá nhân, Microsoft đã và đang dần chuyển dịch sang những ngành kinh doanh công nghệ khác, bao gồm cả giải trí tương tác và điện toán đám mây. Thương vụ giá trị cao nhất lịch sử ngành công nghệ tính đến thời điểm hiện tại cũng do họ thực hiện, nơi Microsoft mua lại hãng game Activision Blizzard với tổng chi phí 68.7 tỷ USD. Đó chính là thương vụ mà FTC đã thất bại trước tòa án, không thể chặn việc hai tập đoàn sáp nhập vì lo ngại độc quyền.

Hiện giờ, Azure, mảng kinh doanh dịch vụ điện toán đám mây đang là mảng chủ lực của Microsoft. Cùng lúc, họ cũng đang là cổ đông lớn nhất của startup nghiên cứu trí tuệ nhân tạo OpenAI, kết hợp hai thứ này để cung cấp những dịch vụ AI vận hành dựa trên mô hình của OpenAI thông qua Azure.

QUẢNG CÁO

Tuy nhiên, thời gian gần đây, Microsoft hứng chịu không ít những phàn nàn về dịch vụ cũng như bảo mật, giữa lúc họ đang cố gắng trở thành đơn vị hàng đầu vận hành cơ sở hạ tầng internet toàn cầu.

Tháng 7 vừa rồi, một bản cập nhật phần mềm bảo mật của Crowdstrike đã khiến hàng triệu hệ thống máy tính trên toàn thế giới không thể vận hành, gặp lỗi màn hình xanh, dẫn tới tình trạng đình đốn trong khâu vận hành của nhiều doanh nghiệp trong các ngành nghề vô cùng quan trọng, từ y tế đến hàng không và cả tài chính. Còn trước đó, đã có một scandal khi hacker Trung Quốc đã tấn công vào được hệ thống của Microsoft để chiếm đoạt những tài khoản thư điện tử của một số quan chức cấp cao trong chính quyền Mỹ.

Azure cũng chính là chủ đề mà cuộc điều tra chống độc quyền của FTC nhắm đến.

Một tuyên bố mới đây được FTC đưa ra đã dẫn lại bình luận của NetChoice, một tổ chức quy tụ những cái tên trong ngành dịch vụ máy chủ đám mây, trong đó có Google và Amazon. Họ cáo buộc Microsoft giữ chân khách hàng trong hệ sinh thái ứng dụng và dịch vụ Azure bằng cách thay đổi quy định sử dụng dịch vụ, giới hạn những dịch vụ mà khách hàng có thể dùng bộ công cụ văn phòng Office trên máy chủ đám mây. Nếu khách hàng muốn chuyển qua một nhà cung cấp cloud khác, họ phải mua thêm cả giấy phép sử dụng dịch vụ, cơ bản là phải đóng khoản phạt cho Microsoft.

Đây chính là những hành vi đã khiến Microsoft bị các đối thủ cạnh tranh trong ngành điện toán đám mây lên án và phàn nàn, khiến các dịch vụ khác khó có thể cạnh tranh được với họ.

Cùng lúc, FTC cũng điều tra những khoản đầu tư của Microsoft, cũng như cách mà tập đoàn này kinh doanh dịch vụ AI. Bên cạnh việc hợp tác và đầu tư cho OpenAI, Microsoft dùng những công cụ dựa trên mô hình GPT trong nhiều ứng dụng khác, bao gồm công cụ tìm kiếm Bing.

Các nhà quản lý thị trường đang có những động thái thắt chặt quản lý ngành AI. Hồi mùa hè năm nay, FTC và bộ tư pháp Mỹ đã đạt được thỏa thuận chia sẻ trách nhiệm quản lý thị trường đối với mảng công nghệ đang rất mới nhưng có tốc độ phát triển rất nhanh này. Qua đó, FTC sẽ tiến hành điều tra chống độc quyền đối với Microsoft và OpenAI, còn bộ tư pháp Mỹ sẽ làm điều tương tự với Nvidia, tập đoàn đang thống trị thị trường chip xử lý AI máy chủ ở thời điểm hiện tại.

Tuy nhiên, vài nhà đầu tư ở Silicon Valley cho rằng, động thái kiểm soát thị trường AI của các nhà quản lý Mỹ đến quá muộn, không còn cách nào giúp thị trường này có được sự cạnh tranh một cách công bằng nữa. Theo Venky Ganesan, nhà đầu tư tại Menlo Ventures: “Như mọi khi, có vẻ như các nhà quản lý quyết định mất bò mới lo làm chuồng.”