Malaysia đang lên kế hoạch thắt chặt các quy định đối với ngành kinh doanh chip bán dẫn, trong bối cảnh chính quyền nước này đang chịu áp lực từ Mỹ nhằm ngăn chặn tình trạng Malaysia được chọn làm điểm đến để vượt hàng rào cấm vận và quy định xuất khẩu, đưa những thế hệ chip quan trọng cho phát triển trí tuệ nhân tạo một cách bất hợp pháp tới Trung Quốc.

Ông Zafrul Aziz, bộ trưởng Thương mại nước này cho biết, chính quyền Washington đã yêu cầu Malaysia theo dõi sát sao việc di chuyển của các đơn hàng chip Nvidia dành cho máy chủ đám mây sau khi chúng được đặt hàng và nhập vào lãnh thổ Malaysia. Phía Mỹ nghi ngờ rằng, nhiều lô hàng chip đang bị đưa đến Trung Quốc dù thuộc diện bị cấm, vi phạm quy tắc xuất khẩu chip bán dẫn của Mỹ.

Ông Zafrul cũng cho biết đã thành lập một lực lượng đặc nhiệm với Bộ trưởng Kỹ thuật Số Gobind Singh Deo để thắt chặt các quy định liên quan đến ngành công nghiệp trung tâm dữ liệu đang phát triển mạnh mẽ của Malaysia, vốn phụ thuộc vào chip từ Nvidia, hiện giờ đang là cái tên dẫn đầu ngành.

Bộ trưởng Zafrul trả lời phỏng vấn tờ Financial Times: “Phía Mỹ đang yêu cầu chúng tôi đảm bảo theo dõi mọi lô hàng đến Malaysia nếu chúng liên quan đến chip của Nvidia. Họ muốn đảm bảo rằng các máy chủ cuối cùng sẽ đến được các trung tâm dữ liệu mà chúng phải đến như trên chứng từ, chứ không đột ngột chuyển sang một con tàu khác.”

Trong những năm qua, đã có vài lần các nhà quản lý thị trường của Mỹ đã áp đặt kiểm soát xuất khẩu, cũng như quy định cấm vận đối với chip bán dẫn máy chủ và thiết bị bán dẫn có liên quan. Mục đích của họ là nhằm cản trở sự phát triển và tự chủ công nghệ thế hệ tiếp theo của Trung Quốc, bao gồm cả AI, vốn có thể được sử dụng trong lĩnh vực quân sự.

Lo ngại về tình trạng buôn lậu chip bất hợp pháp trong khu vực Đông Nam Á gia tăng trong những tuần gần đây, sau khi Singapore buộc tội ba người đàn ông liên quan đến một vụ gian lận trị giá 390 triệu USD, liên quan đến nghi ngờ bán chip Nvidia qua Malaysia cho Trung Quốc.

Cụ thể hơn là như thế này. Đầu tháng 2 vừa rồi, các quan chức chính phủ Mỹ đã mở cuộc điều tra để xác định xem liệu startup DeepSeek của Trung Quốc có thực hiện hành vi vượt hàng rào quản lý xuất khẩu cũng như những quy định cấm vận mà phía Mỹ áp đặt hay không. Theo họ, có khả năng DeepSeek đã tiếp cận được nguồn GPU của Nvidia, kể cả những sản phẩm thuộc diện cấm xuất khẩu sang Trung Quốc, thông qua một bên thứ ba có trụ sở tại Singapore.

Đến ngày 13/3/2025, trong phiên xét xử đầu tiên, các công tố viên Singapore đã đưa ra thông tin thêm, trong phiên xử đầu tiên. Ba cá nhân bị bắt giữ và khởi tố đã được nêu tên. Hai công dân Singapore là Aaron Woon, 41 tuổi và Alan Wei, 49 tuổi. Công dân Trung Quốc bị Singapore khởi tố tên Li Ming, 51 tuổi.

Theo các công tố viên, thông qua những công ty trung gian có trụ sở đăng ký kinh doanh tại Singapore, những máy chủ do Dell và Super Micro đã được đặt mua, làm giả giấy tờ để chuyển qua Malaysia, tổng giá trị đơn hàng lên tới 390 triệu USD. Nhà chức trách Singapore đang điều tra xem những máy chủ này sau đó có được đưa sang Trung Quốc hay không, cũng như xác định xem những hệ thống máy chủ này có được trang bị những GPU Nvidia thuộc diện bị cấm xuất khẩu sang Trung Quốc hay không.

Vào những ngày cuối cùng của nhiệm kỳ tổng thống Joe Biden, Mỹ đã tiếp tục các biện pháp kiểm soát xuất khẩu tạo ra hệ thống cấp phép ba tầng cho chip AI được sử dụng trong trung tâm dữ liệu, chẳng hạn như bộ xử lý đồ họa mạnh mẽ của Nvidia. Hệ thống này nhằm mục đích ngăn chặn các công ty Trung Quốc tìm cách vượt qua các hạn chế của Mỹ bằng cách tiếp cận chip thông qua các quốc gia thứ ba.

Xét riêng tới quy định mới nhất, nó hoàn toàn có thể ảnh hưởng tới thị trường Việt Nam: Chính quyền Mỹ đưa ra quy định mới, kiểm soát cả nguồn cung card đồ họa trong dàn PC của anh em

Tình hình kinh doanh của Nvidia tại Singapore chiếm gần một phần tư tổng doanh số toàn cầu của tập đoàn. Chính điều này đã làm dấy lên nghi ngờ ở Washington, rằng một lượng không nhỏ chip thuộc diện cấm xuất khẩu đang bị rò rỉ vào lãnh thổ Trung Quốc. Công ty cho biết hầu hết các giao dịch bán hàng này đều là lập hóa đơn cho các công ty quốc tế thông qua Singapore và rất ít chip đi qua thành phố-quốc gia này.

Malaysia đã trở thành một trong những thị trường phát triển nhanh nhất về xây dựng trung tâm dữ liệu, phần lớn tập trung ở bang Johor phía nam. Bang này đã thu hút hơn 25 tỷ USD đầu tư từ các công ty như Nvidia, Microsoft và chủ quản TikTok, ByteDance trong vòng một năm rưỡi qua để xây dựng các trung tâm dữ liệu. Gần đây chính quyền bang này đã đồng ý thành lập một khu kinh tế đặc biệt với Singapore.

Bộ trưởng Zafrul nhấn mạnh sự khó khăn trong việc theo dõi dòng vận chuyển chip bán dẫn thông qua chuỗi cung ứng toàn cầu, bao gồm các nhà sản xuất chip, nhà cung cấp và người mua cũng như các công ty liên quan đến sản xuất và phân phối máy chủ: “Mỹ cũng đang gây áp lực rất lớn lên các công ty của họ để chịu trách nhiệm đảm bảo rằng các đơn hàng đến được đích đến đúng. Tất cả mọi mắt xích đều được chính phủ Mỹ yêu cầu đóng một vai trò quản lý trong toàn bộ chuỗi cung ứng. Thực thi nghe có vẻ dễ dàng, nhưng thực tế không phải vậy.”

Ở một câu chuyện khác, hồi đầu tháng này, đã có một bài viết của tờ Wall Street Journal mô tả những nhóm hoạt động trên thị trường chợ đen để phục vụ nhu cầu của mọi khách hàng Trung Quốc, dĩ nhiên là ở mức giá cao hơn so với giá chính hãng: